Geen algemeen verbindende status voor NEN-normen

Het Haagsche gerechtshof heeft uitspraak gedaan over de status van NEN-normen in het Bouwbesluit 2003 en de Regeling Bouwbesluit 2003. Zij oordeelde dat NEN-normen geen algemeen verbindende voorschriften worden door verwijzing ernaar in de bouwregelgeving. Ook hoeven de normen niet gratis te worden verstrekt. Het gerechtshof vernietigd hiermee het eerdere vonnis van de Rechtbank ’s-Gravenhage.

De uitspraak werd gedaan in een arrest van 16 november 2010. Het arrest is gewezen in het kader van een civiele procedure die bouwadviesbureau Knooble aanspande tegen onder andere de Nederlandse staat. Knooble wil gratis beschikking krijgen over de NEN-normen.
In het eerdere vonnis van de Rechtbank ’s-Gravenhage, op 31 december 2008, werd gesteld dat de bepalingen van het Bouwbesluit 2003 en de Regeling Bouwbesluit 2003, voor zover daarin naar NEN-normen wordt verwezen, niet verbindend zijn. De staat had tegen dit vonnis hoger beroep aangetekend.

Geen stelselwijziging NEN-normen
NEN-normen zijn niet vastgesteld op grond van een regelgevende bevoegdheid. Zij berusten op private afspraken tussen vertegenwoordigers van organisaties in de bouwsector. Bovendien stellen de normen in de bouwregelgeving geen eisen, maar slechts rekenmethodes. Mede door deze overwegingen geeft het gerechtshof nu aan: het feit dat in bouwregelgeving naar NEN-normen wordt verwezen, betekent niet dat deze normen ook de status krijgen van een algemeen verbindend voorschrift.
NEN-normen zijn voldoende kenbaar volgens het gerechtshof. Zij kunnen immers worden ingezien bij het Nederlands Normalisatie Instituut (NNI), waar ze tegen betaling verkrijgbaar zijn. De kosten daarvan hebben bovendien geen onaanvaardbare gevolgen voor bouwbedrijven. Een stelselwijziging valt buiten de rechtsvormende taak van de rechter.

Bekendmakingswet niet van toepassing
Samenvattend: het gerechtshof oordeelt dat op de NEN-normen, hoewel beschouwd als algemeen geldend, de bepalingen van de Bekendmakingswet niet van toepassing zijn. Dit is in tegenstelling tot het eerdere oordeel van de rechtbank.
Partijen kunnen tegen het arrest cassatie bij de Hoge Raad instellen.

In de Regeling bodemkwaliteit wordt veel naar NEN-normen verwezen. Daarom is het arrest ook voor de regelgeving met betrekking tot bodemkwaliteit van belang.

Zie voor het eerdere vonnis van de Rechtbank ’s-Gravenhage het artikel Verwijzingen naar NEN-normen in de kennisbank Kwaliteit bodem en bouwstoffen.